Dat blijkt uit een update van een marktstudie naar de uitrol van glasvezel in Nederland van mededingingsautoriteit ACM (Autoriteit Consument en Markt). De toezichthouder ziet een ‘positieve trend’ in de Nederlandse glasvezelmarkt waarbij er steeds meer glasvezel wordt uitgerold in grotere aaneengesloten gebieden en binnen gemeenten. ‘In 2019 werden ongeveer 180.000 nieuwe huishoudens op glasvezel aangesloten. In 2020 is dat aantal gestegen tot ongeveer een half miljoen. In totaal beschikken ongeveer 3,7 miljoen van de acht miljoen huishoudens in Nederland over een glasvezelaansluiting’, schetst de ACM.
De autoriteit signaleert een aantal ‘aandachtspunten’. Het gaat om gevallen waarbij meerdere telecomaanbieders van plan zijn om in dezelfde gebieden consumenten en bedrijven aan te sluiten op glasvezel. ‘Deze situaties leiden tot vertraging in de uitrol en roepen bij gemeenten en telecomaanbieders vragen op over welke coördinatie mogelijk en gewenst is’, schrijft ACM.
De toezichthouder zegt telecomaanbieders en gemeenten graag te helpen bij een snelle en efficiënte uitrol en wil met gemeenten en telecomaanbieders rond de tafel om te komen tot betere onderlinge afstemming. ACM: ‘Indien er in een gemeente meerdere telecomaanbieders zijn met overlappende uitrolplannen, raadt de ACM gemeenten aan om telecomaanbieders uit te nodigen om te komen tot co-investering. In dat geval investeren zij samen in één netwerk met open toegang voor alle internetaanbieders.’ Tot op heden is er in ons land nog geen gezamenlijke investering in glasvezel van de grond gekomen.
Gemeenten
Ook ziet de ACM mogelijkheden voor gemeenten om de uitrolplannen van verschillende telecomaanbieders geografisch te coördineren. Bijvoorbeeld om de uitrol van glasvezel te versnellen en de overlast voor bewoners te verminderen. In de marktstudie staat dat KPN lopende en vergevorderde gesprekken met gemeenten heeft om te komen tot een samenwerkingsovereenkomst.
ACM: ‘Verschillende telecomaanbieders wordt dan voorgesteld om in verschillende wijken te starten met de uitrol, om de totale glasdekking zo snel mogelijk te realiseren. Dergelijke afspraken zijn afhankelijk van de deelname van telecomaanbieders en zijn van tijdelijke aard: het is niet mogelijk en niet wenselijk dat het telecomaanbieders wordt verboden om ergens glasvezel uit te rollen. Vanuit het oogpunt van concurrentie zijn parallelle glasvezelaansluitingen op de lange termijn bevorderlijk voor de keuzevrijheid voor consumenten en bedrijven.’
KPN
In de marktstudie worden ook uitkomsten gedeeld van onderzoek naar concurrentieverstorend gedrag van glasvezelaanbieders. In 2019 klaagde leverancier T-Mobile en brancheorganisatie NLconnect dat KPN met name in het buitengebied de concurrentie verstoort. Het bedrijf zou alleen voor eenvoudige aansluitingen in gemeentekernen kiezen en de verglazing van meer afgelegen adressen in die plaatsen aan concurrenten laten. Daarmee zou KPN sneller renderende stukken wegkapen van partijen die ook geld steken in het buitengebied, luidde de kritiek. ACM kondigde een onderzoek aan.
In het rapport is onder het kopje ‘concurrentie’ een hoofdstuk opgenomen over die beschuldigingen aan het adres van KPN dat volgens ACM ‘veruit de grootste speler’ in de glasvezelmarkt is. ACM: ‘KPN heeft naast haar zakelijke aanbod ook een sterke positie in de retailmarkten die gebruikmaken van het glasvezelnetwerk. De grootste retailconcurrent van KPN is VodafoneZiggo, die vooralsnog lijkt te kiezen voor het upgraden van zijn kabelnetwerk om de concurrentie met glasvezel aan te gaan. Deze situatie, met een sterke startpositie voor en ambitie van KPN, leidt er onvermijdelijk toe dat er vooral concurrentie plaatsvindt tussen KPN en andere glasvezelaanbieders op de markt voor glasvezelinfrastructuur.’
Volgens ACM dat met meerdere glasvezelaanbieders sprak is de ‘competitieve reactie’ van KPN voor een aantal concurrenten reden geweest om niet meer met vraagbundelingen te starten (in stedelijke gebieden), maar eerst met de gemeente tot afspraken te komen en daarna parallel te starten met de aanleg van glasvezel en het werven van klanten. De manier waarop deze netwerken worden aangelegd verschilt hierbij soms ook ten opzichte van KPN.
ACM schrijft niets over concurrentieverstorend gedrag van KPN. ‘Het is nog te vroeg om vast te stellen welke gevolgen de keuzes van partijen hebben ten aanzien van de lange termijn uitrol van glasvezel in Nederland.’ De ACM blijft de markt volgen en zal ingrijpen indien zij vaststelt dat er sprake is van mededingingsbeperkend gedrag, aldus de autoriteit.