Dit stelt Toon Norp, senior business consultant bij TNO. ‘Door jarenlange outsourcing zijn er in eigen land minder technici te vinden, die deze leveranciersonafhankelijke hard- en software-gedefinieerde technologie kunnen installeren en beheren. Veel kennis is weggevloeid naar Azië en Oost-Europa. Om het tij te keren, stelt hij voor als eerste stap een testlab voor Open Ran neer te zetten. 
Norp reageert hiermee op de komende omwenteling in de telecomwereld. De snelheid waarmee Open Ran voet aan de grond krijgt, was het absolute hoogtepunt tijdens het afgelopen MWC in Barcelona. Hoewel minder omvangrijk dan vóór Covid-19 uitbrak, is dit congres het voornaamste baken in de mobiele communicatie-industrie. 

Disaggregatie

Gevraagd naar de toptrend was Open Ran het unanieme antwoord. De status quo waarbij Ericsson, Nokia, Huawei en ZTE de dienst uitmaken, loopt ten einde. In plaats van het hele netwerk door één leverancier te laten aanleggen, breekt een nieuw tijdperk aan van disaggregatie. Open standaarden maken het mogelijk apparatuur en software van meerdere fabrikanten aan elkaar te koppelen. Dat is doorgaans goedkoper. 
Interoperabiliteit betekent ook dat de klant bij elke component de beste leverancier kan kiezen. Sneller kan worden ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen. Bovendien is meer innovatie mogelijk bovenop een open ecosysteem. Meer dan bij de traditionele, verticaal opgebouwde leveranciersketen bestaat er flexibiliteit om nieuwe diensten te ondersteunen. Ook de leveringszekerheid is groter als componenten uit verschillende bronnen kunnen komen.

Gevangen

Norp ziet als belangrijk voordeel dat de afhankelijkheid van leveranciers minder wordt. ‘Zeker in de huidige geopolitieke situatie is dat een aandachtspunt.’ Nu Huawei in Noord-Amerika en een aantal Europese landen van levering is uitgesloten, bestaat er qua grote netwerkleveranciers met twee vooraanstaande partijen (Ericsson en Nokia) weinig keuze meer. ‘Als een van deze twee om welke reden dan ook uitvalt, resteert nog maar één leverancier. Overschakelen naar een andere fabrikant kan niet.’ De operator zit als het ware gevangen.

Open Ran brengt hier verandering in. Er is sprake van diversificatie. Kleinere leveranciers leveren open, gestandaardiseerde bouwstenen voor de radio-toegangsnetwerken (ran). Norp: ‘Software en hardware componenten worden los ingekocht en door de mobiele operator zelf aan elkaar geknoopt. Een verschil met de huidige situatie waarbij de leverancier een vliegtuig vol technici stuurt om alles te installeren en het netwerk in elkaar te zetten. Vaak blijft die fabrikant naderhand ook nog het beheer doen.’

Gevaar

Behalve economische afhankelijkheid dreigt bij Chinese leveranciers ook nog het gevaar dat de Chinese regering haar invloed laat gelden. Spionage is niet denkbeeldig. Ook kan een politieke toestand ontstaan waarbij de VS met exportrestricties het gebruik van Chinese leveranciers bemoeilijkt.
Mede om die reden komt Open Ran als geroepen. Norp maakt hierbij de kanttekening dat veel leveranciers van Open Ran-componenten uit de VS komen. De EU speelt op dit gebied een kleinere rol. In de Benelux behoort het Belgische Acceleran dat open en cloud-gebaseerde software voor het toegangsnetwerk bouwt, tot de weinig aanbieders. Maar als technologie houdt Open Ran een grote belofte in en liggen er voor Europa nog kansen. 
Gevolg is wel dat operators zelf de netwerken in elkaar moeten zetten, of dat een system integrator die rol oppakt. Norp vergelijkt het met Lego. ‘Je kan niet zomaar wat op elkaar stapelen. Om van alle bouwstenen een mooi huis te bouwen zijn kennis en kunde nodig. Om die knowhow op te bouwen bestaat behoefte aan een nieuwe generatie ingenieurs en andere technici. ‘Je hebt er dan niet zoveel aan als die ingenieurs en technici in het buitenland zitten. We hebben ze hier in Nederland nodig.’

Proeftuin

De beste manier om deze ontwikkeling aan te zwengelen is volgens Norp met overheidsgeld een testlocatie voor Open Ran neer te zetten. Zo’n proeftuin stimuleert het plukje mensen dat Nederland nog heeft om netwerken ‘aan’ te zetten, hun kennis van Open Ran te vergroten. Bovendien heeft een aanzuigende werking op nieuw talent. Voor studenten elektrotechniek vormt werken in de telecommunicatie dan een aantrekkelijk perspectief.’
Tijdens het Kamerdebat over economische spionage via mobiele netwerken eind juni bleek er al een voedingsbodem voor dit soort experimenten te bestaan. Het GroenLinks-kamerlid Tom van der Lee diende met steun van D66 een motie in om het gebruik van Open Ran te bevorderen. Nederland zou het voorbeeld moeten volgen van het Verenigd Koninkrijk waar de overheid zwaar inzet op Open Ran. De Britse regering probeert de adoptie van die open netwerktechniek te versnellen sinds 5G-apparatuur van Huawei in de ban is gedaan. Deze ontwikkeling wordt met tweehonderd miljoen pond gestimuleerd. Zo is er volop geld voor proefopstellingen. Vodafone is al een stap verder gegaan door de eerste commerciële Open Ran-site uit te rollen. 

De Duitse regering heeft twee miljard euro vrijgemaakt voor Open Ran-ontwikkelingen als onderdeel van een grootscheepse vernieuwing van de digitale infrastructuur. Telefonica doet in Spanje al meer dan drie jaar proeven met deze techniek. Volgend jaar volgt een uitrol op grotere schaal, zo bleek tijdens het MWC. Absolute koploper wereldwijd is het Japanse Rakuten. Deze pionier op gebied van gevirtualiseerde netwerken gebruikt Open Ran om het telecomnetwerk te integreren met de it-infrastructuur. Ook in de VS begint de ontwikkeling van de grond te komen.

Doorbreekt

Tijdens een MWC-sessie waaraan experts van Vodafone, Rakuten, Telefonica en Facebook deelnamen, bleek dat Open Ran geen theorie meer is maar echt doorbreekt. Wel is netwerkdisaggregatie een uitdagend proces, concludeerde discussieleider Eran Tal (Facebook). Zeker als het aantal leveranciers stijgt, is het belangrijk dat partijen goed kunnen samenwerken. Het succes hangt af van de juiste partnerships. 5G biedt enorme kansen voor Open Ran, zei Sushil Rawat (Rakuten). ‘Alles is behoorlijk complex, maar als alles gedisciplineerd wordt opgezet kan Open Ran uitstekend presteren.’