Bij eindgebruikers stijgt de vraag naar reken- en geheugenchips nog veel sneller dan drie maanden geleden werd voorzien. Ook naar eenvoudige ‘standaard’ chips is zoveel vraag dat fabrikanten zelfs om minder geavanceerde chipmachines zitten te springen.
De ASML-baas ziet de vraag naar chipmachines die nodig zijn voor de productie van rekenchips, dit jaar met 35 procent toenemen. Een kwartaal geleden werd nog uitgegaan van 30 procent. Ook de vraag naar machines voor geheugenchips ontwikkelt zich sneller dan Wennink drie maanden geleden dacht. Hij verwacht nu een groei van 60 procent. Dat is tien procentpunten meer dan begin april werd voorspeld.
Peter Wennink zei gisteren tegenover analisten dat ook de vrij conventionele duv-chipmachines (deep ultraviolet) momenteel niet zijn aan te slepen. Zelfs traditionele halfgeleiderfabrikanten die technisch niet in het voorste gelid zitten, schreeuwen om nieuwe chipmachines. Het zijn echt niet alleen de zeer geavanceerde EUV-lithografiesystemen (extreme ultraviolet straling) die momenteel erg in trek zijn. Onverwacht groot is ook de vraag naar software waarmee afnemers nog meer chips uit hun bestaande machines kunnen persen.
Wennink kondigde dan ook aan de productiecapaciteit van de meer klassieke duv-chipmachines flink te vergroten. Hij noemde geen percentage, maar het zal in ieder geval meer dan 10 procent zijn. Eind september worden nadere plannen bekend gemaakt. De uitbreiding van duv vergt minder tijd dan van het technisch uiterst complexe EUV. Duv is nog altijd het ‘werkpaard’ van de halfgeleiderindustrie, stelt ASML.

Verkeersopstopping

Wennink benadrukte dat niet alle afnemers behoefte hebben aan high-end chips van 5nm of 7nm. Het is niet allemaal geavanceerde ‘logic’ wat de klok slaat. De topman ziet ook veel vraag naar wat hij noemt ‘volwassen rekenchips’. De meeste fabrikanten hebben gewoon rekenkracht nodig, bijvoorbeeld om de sensor te ondersteunen. Veel detectie vindt plaats in gedistribueerde systemen. Dat kan een auto zijn, een industriële machine, een huishoudelijk apparaat of de pc thuis die aan je werkgever is gekoppeld. In opmars ook zijn gedistribueerde systemen die worden ondersteund door 5G. Ook het internet of things vraagt om ‘volwassen logic’ die minder geavanceerd is.
Hij vergelijkt het tekort dat ontstond tijdens de pandemie, met een verkeersopstopping. Het kost tijd voordat zo’n file is opgelost en iedereen weer normaal kan rijden. De hele bevoorradingsketen kan zich niet meteen aanpassen aan de enorme stijging van de vraag naar halfgeleiders. Ook ASML is als chipmachinebouwer afhankelijk van toeleveranciers.

Stapsgewijs

Uitbreiding van de productie gaat in drie stappen. De eerste stap is dingen sneller te doen. Door reductie van de cyclustijd kan de bestaande productiecapaciteit efficiënter worden benut. Het duurt doorgaans zes tot twaalf maanden om de tijd te bekorten die het duurt om een chipmachine te maken.
Bij de eerste tekenen van schaarste is de verdere stroomlijning van de productie extra versneld. Bovendien werden alle reserve voorraden van onderdelen aangesproken. Vrijwel alles wat ASML nog kon vinden, is tegenwoordig opgesoupeerd. De voorraadniveaus liggen momenteel op een minimum niveau volgens Wennink.
Door alle zeilen bij te zetten kon de omzet in het tweede kwartaal worden verhoogd van 3,3 miljard euro naar 4 miljard euro. Voor het derde kwartaal kan ASML niet meer uit voorraden putten die ‘achter op zolder liggen’.

Nieuwe fabriekshallen

De tweede stap is op dezelfde vierkante meters meer mensen en meer machines toe te voegen. Hierdoor valt nog meer uit de bestaande fabrieken te halen. Volgens Wennink duurt het 12 tot 18 maanden voordat dit zijn effect gaat krijgen. In de tweede helft van 2022 wordt deze uitbreiding zichtbaar. Het kost namelijk tijd voordat nieuw ingehuurde werknemers zijn ingewerkt. Ook met het installeren van meer machines ben je er nog niet. Het kost tijd om deze in te passen.

De derde en laatste stap is nieuwe fabriekshallen neer te zetten. Dat duurt al gauw drie jaar. Pas in 2023/2024 is effect te verwachten van een uitbreiding van het vloeroppervlakte. Over deze expansie voert ASML overleg met haar belangrijkste productiepartners, de Duitse optiekleverancier Zeiss en machinebouwer Trumpf.